Loading...
 

Bariery w komunikacji międzykulturowej

Umiejętne komunikowanie się dziś w dobie globalizacji staje się szczególnie istotne, gdyż coraz częściej komunikujemy się z przedstawicielami innych kultur. Bardzo często jednak w tej komunikacji ponosimy porażkę. Skuteczna komunikacja nie jest możliwa bez otwarcia się na odmienność drugiego człowieka, bez gotowości dostosowania swojego zachowania, tak aby współpracować z nim oraz bez wyrozumiałości dla nieprzystosowanych do realiów naszej kultury obcokrajowców. Nasze sygnały są błędnie odczytywane przez osoby, które nie znają naszej kultury i nie rozumieją kontekstu wypowiedzi. Bariery towarzyszące komunikacji międzykulturowej mają swoje źródło w kulturze jednostek i grup uczestniczących w tym procesie oraz w różnicach dzielących owe kultury. Im więcej wspólnych cech posiadają kultury osób komunikujących się, tym z większą swobodą przebiega sam proces komunikowania się i pojawiają się zakłócenia mniej istotne dla komunikacji. Wpływ niewątpliwie wywierają określone kompetencje lub częściej ich brak i konteksty.

Podstawowe błędy w komunikacji międzykulturowej:

  1. Zakładanie podobieństw. Komunikując się z innymi, zakładamy, iż są oni podobni do nas, że rozumieją konkretne sytuacje podobnie do nas, mają podobne oczekiwania i podobne kwestie uznają za pozytywne bądź negatywne [1].
  2. Etnocentryzm. Etnocentryzm jest sposobem patrzenia na świat przez pryzmat własnej kultury. Wszystko jest analizowane w perspektywie tego, co jest nam znane z naszej kultury i w odniesieniu do niej. To zjawisko blokuje proces komunikacyjny na samym jego wstępie. Podejście zakładające relatywizm kulturowy w znaczny sposób może ułatwić proces skutecznej komunikacji międzykulturowej [2].
  3. Uprzedzenia i stereotypy. Najczęstszym błędem jest nadmierne ufanie stereotypom. Przekonania, jakie posiadamy na temat innych, oparte na naszej wcześniej sformułowanej opinii, nie zawsze odzwierciedlają prawdę i stanowią główną przeszkodę w komunikacji. Składają się z fragmentów informacji, które przechowujemy i wykorzystujemy, aby nadać sens temu, co dzieje się wokół nas. Stereotypy etniczne są utrwalonymi, uproszczonymi i uogólnionymi przekonaniami dotyczącymi typowych cech przedstawicieli danej grupy narodowościowej czy etnicznej [3].
  4. Błędne odczytanie sygnałów niewerbalnych. Ponieważ gesty i mimika różnią się w zależności od kultury i nie są uniwersalne, ludzie mogą je błędnie interpretować.
  5. Nieznajomość języka i różnice językowe. Osoby, które nie mają tych samych kompetencji kulturowych i nie mówią w tym samym języku, mogą mieć poważne trudności w komunikowaniu się. Nawet w tym samym języku różne konteksty mogą powodować nieporozumienia między ludźmi. Przy komunikacji osób pochodzących z różnych kultur wybór języka komunikacji ma istotne znaczenie i jest często związany ze stosunkiem dominacji. W sytuacji, gdy dla jednej ze stron język komunikacji jest językiem ojczystym, druga strona, prezentująca niższą kompetencję językową, może ulegać przemocy symbolicznej. Posługiwanie się trzecim językiem, obcym dla obu komunikujących się stron, może być zwrotem w stronę budowania trzeciej kultury, a tym samym niwelowaniem bariery komunikacji (np. komunikacja w obrębie jednej firmy, gdzie pracownikami są ludzie mówiący różnymi językami).
  6. Skłonność do oceny. Skłonność do oceny może znacząco wpłynąć na proces komunikacji międzykulturowej. Najczęściej popełnianymi błędami w wartościowaniu innych kultur jest normatywny szowinizm, arkadyzm i sceptycyzm. Pierwszy przypadek to uznanie własnej kultury za najlepszą, a im bardziej oceniana kultura różni się od kultury oceniającego, tym jest gorzej oceniana. Arkadyzm jest przeciwstawny normatywnemu szowinizmowi, jest on budowaniem wyobrażenia innego jako nieskażonego niedoskonałościami własnej kultury, jest to idealizacja obcego i bezkrytycznego oceniania jako Arkadii. W sytuacji, kiedy trzeba dokonać oceny obcej kultury, często pojawia się także sceptycyzm. Błąd ten popełniany jest wtedy, gdy następuje koncentracja na opisie napotykanych zjawisk, bez jednoznacznego stanowiska wobec nich, rezygnacja z własnej oceny i przyjęcie zastanego zjawiska bez zastrzeżeń [4].
  7. Niepewność. Sposoby radzenia sobie z niepewnością zależą od kultury, z której się wywodzimy, zatem osoba pochodząca z obcej nam kultury może stanowić dodatkowe źródło niepokoju [5].


Przełamywanie barier
Aby komunikacja międzykulturowa była skuteczna, powstałe bariery należy próbować przełamać. Jest to jedynie możliwe, jeśli uczestnicy procesu komunikacyjnego włożą wysiłek w to, aby doprowadzić do sukcesu komunikacyjnego. Podstawowymi kwestiami, które należy wziąć w tej kwestii pod uwagę, są:

  1. Przełamywanie stereotypów. Założenia, które wszyscy posiadamy są naszymi subiektywnymi przekonaniami niż obiektywną prawdą. Aby nasza komunikacja z osobami pochodzącymi z innych kultur była efektywna musimy je po prostu odrzucić.
  2. Empatia. Próba wczucia się w sytuację interlokutora, zrozumienie miejsca w którym on się znajduje ułatwia docenienie i zrozumienie jego punkt widzenia. #Zaangażowanie . Zaangażowanie innych w zadania lub decyzje buduje silne relacje, ponieważ obejmuje różne punkty widzenia, co znacząco wpływa na komunikację społeczną, zwłaszcza w tym obszarze kontaktu między przedstawicielami różnych kultur.
  3. Odrzucenie mentalności stadnej. Mentalność stadna odnosi się do zamkniętego i jednowymiarowego podejścia. Komunikacja międzykulturowa może istnieć tylko wtedy, gdy jesteśmy zachęcani do dzielenia się pomysłami i doświadczeniami.
  4. Unikanie zachowań agresywnych. Atakując kogoś personalnie, atakujemy jego kulturę, a tym samym jego godność. Geoffrey Leech [6] proponuje zastosowanie reguły skromności i wskazuje, iż nie należy w sposób otwarty manifestować swojej przewagi nad rozmówcą.
  5. Wiedza na temat innych kultur.

Należy postępować z szacunkiem i znać zasady zachowania stosowane w innych kulturach. Kompetencja międzykulturowa obejmuje zarówno wiedzę, którą zdobywamy wraz z doświadczeniem, w toku nauki, która pozwala zrozumieć zachowania komunikacyjne osób należących do danej kultury, jak i umiejętności, czyli zdolność do zachowania się tak, jak zachowują się ludzie należący do tej konkretnej kultury [7] (zob. Kompetencje międzykulturowe ).

Zadanie 1:

Treść zadania:
Do każdego z wymienionych błędów spróbuj znaleźć przykłady zachowań, których byłeś/byłaś świadkiem.

Zadanie 2:

Treść zadania:
Zastanów się nad własną wiedzą na temat kultur. Która z kultur jest ci najlepiej znana? Co o niej wiesz?

Bibliografia

1. Ociepka, B.: Komunikowanie międzynarodowe, Astrum, Wrocław 2002.
2. Matsumoto, D., Juang, L.: Psychologia międzykulturowa, Gdańskie Wydawinctwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
3. Bokszański, Z.: Stereotypy a kultura, Wydawnictwo FUNNA, Wrocław 2001.
4. Nussbaum, M. C.: W trosce o człowieczeństwo. Klasyczna obrona reformy kształcenia ogólnego, Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej, Wrocław 2008.
5. Mikułowski Pomorski, J.: Komunikacja międzykulturowa. Wprowadzenie, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej , Kraków 1999.
6. Leech, G.: Principles of Pragmatics, Longman, London 1987.
7. Borden, G. A.: Orientacja kulturowa. Teoria służąca rozumieniu i badaniom komunikacji międzykulturowej. [W:] Kapciak, A., Korporowicz, L., Tyszka, A. (Red.), Komunikacja międzykulturowa. Zderzenia i spotkania, Instytut Kultury, Warszawa 1996.

Ostatnio zmieniona Czwartek 28 z Styczeń, 2021 22:12:48 UTC Autor: Maria Stojkow
Zaloguj się/Zarejestruj w OPEN AGH e-podręczniki
Czy masz już hasło?

Hasło powinno mieć przynajmniej 8 znaków, litery i cyfry oraz co najmniej jeden znak specjalny.

Przypominanie hasła

Wprowadź swój adres e-mail, abyśmy mogli przesłać Ci informację o nowym haśle.
Dziękujemy za rejestrację!
Na wskazany w rejestracji adres został wysłany e-mail z linkiem aktywacyjnym.
Wprowadzone hasło/login są błędne.